Η καθίζηση των μεσοστρωμάτων στην Ελλάδα
1. Η διεύρυνση των μεσοστρωμάτων στη μεταπολίτευση
Η κρίση της μεταπολίτευσης δεν είναι μόνον κρίση οραμάτων, ιδεών, κομμάτων ή κρίση πολιτισμού. Είναι μια κρίση συνολική, που αφορά ολόκληρο τον ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό. Κι εάν πλέον, πολύ συχνά, γίνονται αναφορές στις πολιτικές ή στις ιδεολογικές διαστάσεις της κρίσης, η κοινωνική της διάσταση παραμένει μέχρι σήμερα σχεδόν άρρητη, λες και οι ποικιλώνυμοι αναλυτές και σχολιαστές των δημόσιων πεπραγμένων της χώρας να θέλουν να την ξορκίσουν. Κι όμως, αυτή ερμηνεύει σε βάθος την φύση των αδιεξόδων που βιώνουμε σήμερα σε τούτο το παράταιρο ελληνικό τέλμα και, πέρα από την ερμηνεία ορισμένων φαινομένων, μπορεί να εξηγήσει και την ανυπαρξία των διεξόδων που αναζητούμε στην παρούσα περίοδο. Αλλά ας γίνουμε πιο συγκεκριμένοι.
Έχουμε αναφερθεί πάρα πολλές φορές από τις σελίδες της Ρήξης και του Άρδην, το πώς η μεταπολίτευση –κύρια δια της πασοκικής αλλαγής– προκάλεσε την εντυπωσιακή διεύρυνση των μεσαίων τάξεων, σηματοδότησε την αναβάθμιση διάφορων εργατικών και αγροτικών στρωμάτων. Και γνωρίζουμε όλοι, ότι τούτο συνέβη με τους όρους της σοσιαληστείας και του πασοκικού αμοραλισμού της δεκαετίας του 1980, η οποία επιφύλασσε την διαστροφή όλων των λαϊκών θεσμών και υποδομών σε μηχανισμούς ιδιοποίησης του κοινωνικού πλούτου, από τις συνδικαλιστές, κρατικές και τοπικο-αυτοδιοικητικές γραφειοκρατίες.
Αυτή η διαδικασία θα ολοκληρωθεί σ’ ένα δεύτερο κύμα μετασχηματισμών, οι οποίοι θα ολοκληρωθούν κατά την διάρκεια της εκσυγχρονιστικής περιόδου και θα αλλάξουν ριζικά την όψη της χώρας μας, βυθίζοντάς τη κοινωνικά σε μια πολύ δύσκολη αντίφαση. Σ’ αυτήν την φάση ολοκληρώνεται τόσο η διεύρυνση των μεσοστρωμάτων, όσο και η παρασιτοποίησή τους, η εξάρτησή τους είτε από το κράτος (είτε ως δημόσιοι υπάλληλοι, ή ως καταναλωτές επιδοτήσεων και επιδομάτων) είτε από τις τράπεζες.
Ιθαγενείς 