Τα σχέδια του Μοράλες για την εναλλακτική ηλεκτροδότηση
Του Φρεντερίκο Φουέντες από τη Ρήξη (φ.85)
Ο πρωθυπουργός της Βολιβίας, Έβο Μοράλες, χρησιμοποίησε για άλλη μια φορά το συμβολικό φορτίο της 1ης Μαΐου, παγκόσμιας ημέρας των εργατών, για να ανακοινώσει το τελευταίο σχέδιο εθνικοποίησης της κυβέρνησής του. Αυτή τη φορά επρόκειτο για την κρατικοποίηση της TDE, θυγατρικής της ισπανικής REE, εταιρείας που ελέγχει το ηλεκτρικό δίκτυο της Βολιβίας.
Η εθνικοποίηση έφερε ένα βήμα πιο κοντά την υλοποίηση του μακροχρόνιου αιτήματος του βολιβιανού λαού για επιστροφή των ιδιωτικοποιημένων επιχειρήσεων στα χέρια του κράτους.
Υλοποιήθηκε βάσει των επιταγών του νέου Συντάγματος, το οποίο εγκρίθηκε από τον λαό το 2009. Το Σύνταγμα διακηρύττει ότι όλοι οι Βολιβιανοί έχουν το δικαίωμα πρόσβασης στα βασικά αγαθά και τις υπηρεσίες, ενώ το κράτος έχει τη δικαιοδοσία να παρεμβαίνει σε κάθε στρατηγικό τομέα, προκειμένου να διασφαλίζει το επίπεδο ζωής των πολιτών του.
Το 1997, η κρατική εταιρεία μεταφοράς ηλεκτρισμού ιδιωτικοποιήθηκε, στα πλαίσια ενός νεοφιλελεύθερου σχεδίου εκχώρησης του εθνικού πλούτου στις ξένες πολυεθνικές.
Η ισπανικής ιδιοκτησίας Ουνιόν Φενόσα αγόρασε την εταιρεία για 39,9 εκ. $. Αλλά, μέσα σε έξι μήνες, επανεκτίμησε την αξία της επιχείρησης στα 74 εκ.$, παρ’ όλο που, κατά την περίοδο αυτή, δεν είχε επενδύσει σε αυτή ούτε ένα δολάριο.
Το 2002, η REE εξαγόρασε την εταιρεία για 88,3 εκ.$ και ξεκίνησε την κερδοφορία, ενώ ο λαός της Βολιβίας δεν είδε κανένα όφελος. Έτσι, για παράδειγμα, η εταιρεία απέτυχε να ενσωματώσει το 1/3 των περιφερειών της χώρας, οι οποίες δεν έχουν πρόσβαση στο εθνικό ηλεκτρικό δίκτυο.
Παρ’ όλο που επένδυσε το ελάχιστο ποσό τον 2,8 εκ. $, το 2010, η REE κατέγραψε περί τα 60 εκ.$ έσοδα για το 2011.
Συγκριτικά, η κυβέρνηση του Μοράλες επένδυσε πάνω από 200 εκ. $ στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, γεγονός που επέτρεψε την ενσωμάτωση του κρατιδίου Μπενί στο εθνικό δίκτυο, ενώ σύντομα αναμένεται και η υπαγωγή του κρατιδίου Ταρίχα σε αυτό. Έτσι, μένει μόνο το Πάντο, ως ο τελευταίος κρίκος για την κατασκευή ενός ολοκληρωμένου εθνικού δικτύου.
Κατά τη διάρκεια της τελετής ανακήρυξης της εθνικοποίησης, ο υπουργός Υδρογονανθράκων και Ενέργειας, Χουάν Χοσέ Σόσα, δήλωσε ότι η κυβέρνηση σχεδιάζει να επενδύσει άλλα 200 εκ. $ στο ηλεκτρικό δίκτυο για τα επόμενα δύο χρόνια, προκειμένου να διασφαλίσει ότι θα έχουν ενσωματωθεί πλήρως στο εθνικό δίκτυο και τα εννέα διαμερίσματα της χώρας.
Αυτή η πράξη εθνικοποίησης ακολουθεί μετά από άλλες τρεις εθνικοποιήσεις εταιρειών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, που πραγματοποιήθηκαν το 2010, και αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου πλάνου εθνικοποιήσεων που έχουν πραγματοποιηθεί στους τομείς του φυσικού αερίου, του πετρελαίου και των τηλεπικοινωνιών. Το πλάνο των ευρύτερων εθνικοποιήσεων αποσκοπεί στην επιστροφή στρατηγικών τομέων στα χέρια του κράτους.
Αυτές οι κινήσεις συμβαδίζουν με τις τρεις βασικές αλλαγές που έχουν συμβεί τα τελευταία χρόνια στη Βολιβία.
Πρώτον, η αύξηση των κυβερνητικών εσόδων, που προέκυψε από τη διεύρυνση του κρατικού ελέγχου πάνω σε αυτούς τους τομείς, έχει επιτρέψει τη μαζική ανακατεύθυνση του πλούτου προς την πλειοψηφία των φτωχών της χώρας.
Έτσι, το επίπεδο της φτώχειας έπεσε από το 60%, το 2005, στο 49.6%, το 2010, ενώ το χάσμα ανάμεσα στο πλουσιότερο 10% και το φτωχότερο 10% έπεσε από το 128 στο 60.
Δεύτερον, οι κρατικές επιχειρήσεις επαναπροσανατολίστηκαν από την παραγωγή κέρδους στη διασφάλιση της πρόσβασης του λαού στις βασικές υπηρεσίες. Στον τομέα της ηλεκτροδότησης, κάτι τέτοιο σήμανε ότι το ποσοστό των νοικοκυριών που έχουν πρόσβαση στον ηλεκτρισμό εκτοξεύθηκε από το 20% στο 50%.
Τέλος, ο μεγαλύτερος κρατικός έλεγχος και τα περισσότερα έσοδα έχουν επιτρέψει στην κυβέρνηση να προχωρήσει πιο πέρα από το να αρχίζει να ικανοποιεί τις μακροχρόνιες ανάγκες, ανακοινώνοντας ένα μακροπρόθεσμο πρόγραμμα που προκρίνει πρώτα τον άνθρωπο και το περιβάλλον.
Ο τομέας της ηλεκτρικής ενέργειας είναι ένα καλό παράδειγμα. Παρ’ όλο που η χώρα βρίσκεται πάνω στα δεύτερα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου της Λατινικής Αμερικής, η βολιβιανή κυβέρνηση έθεσε στον εαυτό της ως στόχο, μέχρι το 2015, να ικανοποιήσει το 75% των αναγκών του πληθυσμού σε ηλεκτρισμό μέσω εναλλακτικών πηγών ενέργειας.
Ήδη υπάρχουν πάνω από 40.000 φωτοβολταϊκά συστήματα, που παρέχουν ηλιακή ενέργεια σε μικρές αγροτικές κοινότητες, και πάνω από 60 υδροφράγματα μικρής κλίμακας.
Τον Απρίλιο, ο υφυπουργός Ενέργειας και Εναλλακτικών Πηγών, Μιγκέλ Φερνάντες, ανακοίνωσε ότι θα διοχετευθούν επιπλέον 40 εκ.$ σε πρωτοβουλίες για την ηλιακή, την αιολική, τη γεωθερμική ενέργεια, την ενέργεια από βιομάζα και τα υδροφράγματα μικρής κλίμακας, προκειμένου να επιτευχθεί αυτό το ευρύτερο πλάνο της κυβέρνησης.
Ιθαγενείς 